Sarı Nokta Hastalığında Erken Teşhis

Sarı nokta hastalığı veya tıptaki adıyla makula dejenerasyonu tüm dünyada görme kaybı nedenlerinin başında gelmektedir. Bu hastalığın gelişiminde ileri yaş ve genetik faktörler etkilidir.

İlerleyici nitelikteki sarı nokta hastalığında erken teşhis ve tedavi görme kaybının engellenmesi bakımından büyük önem taşımaktadır.

Düzenli göz muayenesi ve OCT – Optik koherens tomografi yöntemleri ile makula dejenerasyonu erken dönemde teşhis edilebilmektedir. Henüz kesin tedavisi olmamakla birlikte erken tanı sonrası zamanında başlanan vitamin takviyeleri, göz içi enjeksiyonlar ve diğer tedavilerle hastalığın ilerleyişi yavaşlatılarak hastaların görme kalitesi korunabilmektedir.

Sarı nokta hastalığı nedir?

Gözün retina bölümünde yer alan makula veya sarı nokta nesnelerin net görülmesinden sorumlu bölgedir. Makula sarı renkli lutein ve zeoksantin pigmentlerini içermektedir.

Sarı nokta hastalığı makula bölgesindeki hücrelerin kaybı ve bozulması olarak tanımlanabilir. Bu durum merkezi görme kayıplarına yol açmaktadır.

Sarı nokta hastalığı genellikle ileri yaşta ortaya çıktığı için Yaşa Bağlı Makula Dejenerasyonu (YBMD) olarak da adlandırılmaktadır. Genellikle 55 yaş ve üstü kişilerde görülen sarı nokta hastalığı, kuru ve yaş olmak üzere iki farklı tipe ayrılmaktadır.

• Kuru makula dejenerasyonu hastalığın en yaygın tipidir. Hastaların yüzde 90’a yakınında kuru tip görülmektedir. Kuru tip sarı nokta hastalığında makula drusen denilen sarı renkli küçük maddelerin birikimi sonucunda zarar görür. Görme kaybı yavaş seyirlidir ancak ilerleyicidir.
• Islak makula dejenerasyonu kuru tipe göre daha az sıklıkta rastlanan bir durumdur. Makula altında anormal damar büyümesiyle karakterizedir. Bu damarlar sızıntı yaparak, kan ve sıvı birikimine yol açabilmektedir. Bu tipte görme kaybı daha hızlı gelişir.

Stargardt hastalığı ise sarı nokta hastalığının üçüncü bir alt tipi olarak değerlendirilmektedir. Bu hastalık daha çok çocuklarda ve gençlerde görülmektedir.

Sarı nokta hastalığı neden olur?

Makula dejenerasyonunun kesin nedeni bilinmemekle birlikte hastalığın gelişiminde yaşlanma ve genetik faktörlerin önemli rol oynadığı düşünülmektedir. Ayrıca çevresel etkenlerin de sarı nokta hastalığına etkisi olduğu tahmin edilmektedir.

Sarı nokta hastalığının nedenleri ve bazı risk faktörleri şöyledir:

• Yaşlanma
• Genetik faktörler ve aile öyküsü
• Sigara tüketimi ve buna bağlı olarak göz damarlarının zarar görmesi
• Yüksek tansiyon
• Yüksek kolesterol
• Güneş ışınlarına maruziyet başta olmak üzere bazı çevresel etkenlerin göze zarar vermesi
• Serbest radikallerin hücrelere zarar vermesi (Oksidatif Stres)
• Yetersiz ve sağlıksız beslenme
• Kronik iltihaplanma
• Hormonal değişiklikler
• Diyabet (şeker hastalığı)
• Obezite
• Kardiyovasküler hastalıklar

Sarı nokta hastalığı belirtileri nelerdir?

Makula dejenerasyonu özellikle kuru tipte olduğunda yavaş gelişir ve başlangıçta belirti vermeyebilir. Sarı nokta hastalığının bazı belirtileri şöyle sıralanabilir:

• Merkezi görmenin bozulması
• Bozuk veya bulanık görme
• Renklerin soluk görünmesi
• Kontrast duyarlılığının yitirilmesi ile zıt renklerin farklarını ayırt etmekte zorlanma
• Görüş alanında karanlık ve boş noktalar ortaya çıkması
• Düz çizgilerin dalgalı veya eğri görünmesi
• Işık hassasiyetinde artış ile parlak ışıklarda rahatsızlık hissetmek

Sarı nokta hastalığı tanısı nasıl konur?

Sarı nokta hastalığı genellikle ileri yaşta görüldüğü için özellikle belli bir yaşın üzerindeki bireylerin yılda bir kez rutin göz muayenesi yaptırmaları önerilmektedir.

Makula dejenerasyonu tanısı kapsamlı bir göz muayenesi ile retinanın değerlendirilmesi sonrası teşhis edilir. Tanıda görme keskinliği testi ve biyomikroskop muayenesi dışında optik koherens tomografi (OCT), göz anjiyosu gibi yöntemler kullanılmaktadır. Özellikle OCT ile retina hastalıkları erken teşhis edilebilmektedir.

Sarı nokta hastalığı nasıl tedavi edilir?

Sarı nokta hastalığı tedavisi hastalığın tipi ve evresi göz önünde bulunularak planlanır.

Kuru tip sarı nokta hastalığının özel bir tedavisi yoktur. Lutein, zeaksantin, A, C, E vitaminleri ile çinko içeren bazı vitamin takviyeleri, beslenme ve yaşam tarzı değişiklikleri ile hem hastalığın ilerleyişi yavaşlatılabilmektedir hem de genel göz sağlığı korunabilmektedir. Düzenli takip ile hastalığın seyri kontrol edilir.

Yaş tip sarı nokta hastalığında ise Anti- VEGF tedavisi kapsamında göz içi (intravitreal) iğne yapılmaktadır. Tedavi kapsamında birkaç haftada bir göz içine iğne yapılarak anormal damar büyümesinin önlenmesi ve sıvı sızıntısının azaltması hedeflenir.

Islak tip sarı nokta hastalığı için lazer ve fotodinamik tedaviler de uygulanabilmektedir. Anormal damarları yok etmek için öncelikle problemli bölgeye ilaç enjekte edilir daha sonra özel bir ışık verilir.

Merkezi görüş kaybı yaşayan hastaların görme problemlerinin giderilmesi için teleskopik gözlükler reçete edilebilmektedir.