Gözlerde yanma ve batma gibi belirtilerle kendini gösteren göz kuruluğu gözlerin yeterli oranda nemlenememesi nedeniyle ortaya çıkan bir rahatsızlıktır.
Göz kuruluğu vitamin eksikliğinden yaşlanmaya, çeşitli hastalıklardan dijital ekran önünde uzun zaman geçirmeye kadar birçok farklı nedenle ortaya çıkabilmektedir. Genellikle şikayetler belirgin hale gelene kadar önemsenmeyen göz kuruluğu aslında ciddiye alınması gereken bir durumdur. Tedavi edilmediğinde kalıcı görme problemlerine yol açabilen bu rahatsızlık zamanında uygulanacak basit yöntemlerle hafifletilebilmekte veya giderilebilmektedir. Bu nedenle göz kuruluğu belirtileri görüldüğünde mutlaka göz doktoruna başvurulmalıdır.
Göz kuruluğu nedir?
Gözyaşı gözleri nemli tutarak dış etkenlere karşı koruyucu bir kalkan görevi görür. Bu koruyucu kalkanı olumsuz etkileyen durumlar ise gözleri dış etkenlere karşı zayıf bırakabilir.
Çeşitli nedenlere bağlı olarak gözyaşı miktarının veya kalitesinin azalması göz kuruluğu adı verilen rahatsızlığa yol açar. Bu rahatsızlık çoğunlukla her iki gözü de etkiler. Göz kuruluğu gözü nemli tutacak ve gerektiği şekilde besleyecek şekilde gözyaşı üretilememesi durumudur.
Göz kuruluğunun önüne geçilmediğinde göz hastalıkları riski artar ve kişinin göz sağlığı bozulabilir. Örneğin gözler bakteriyel enfeksiyonlara karşı daha savunmasız kalır. Bakteriyel enfeksiyonlar kornea dokusuna zarar vererek görme problemlerine yol açabilir.
Bu bakımdan kuru göz şikayeti olan hastaların mutlaka göz doktoru tarafından muayene edilerek tedavi almaları gerekmektedir.
Göz kuruluğu neden olur?
Kuru göze yol açan birçok farklı neden bulunmaktadır. Bu nedenler şu şekilde sıralanabilir:
- Yaşlanma: Yaşlanma sürecinde vücudun ürettiği gözyaşı miktarında da azalma meydana gelebilir. Bu nedenle göz kuruluğu özellikle 50 yaş ve üstü hastalarda yaygındır.
- A vitamini eksikliği: Göz sağlığı açısından son derece önemli olan A vitamininin eksikliği göz kuruluğuna ve ayrıca gece körlüğü ve kornea yumuşaması gibi durumlara yol açabilir.
- Dijital ekran kullanımı: Cep telefonu, bilgisayar ve tablet gibi cihazları artık her yaştan kişi gün içinde uzun süre kullanmaktadır. Dijital ekran önündeyken yeterli miktarda göz kırpmamak göz kuruluğa yol açmaktadır. Göz kırpma egzersizleri yapmak bu açıdan önemlidir.
- Çeşitli ilaçlar: Gözyaşı su, yağ ve mukus içermektedir. Beta blokerlar, antihistaminikler veya antidepresan gibi ilaçlar mukus üretimini azaltarak gözyaşı içeriğini olumsuz etkileyebilir.
- Yetersiz su tüketimi: Genel sağlık açısından son derece önemli olan su tüketimi göz sağlığının korunmasında da kritik rol oynar. Özellikle yazın gün içinde yeterli miktar su tüketilmemesi gözyaşının hızla buharlaşmasına neden olarak göz kuruluğu gelişimine yol açabilir.
Bunun dışında;
- Göze uygulanmış bazı cerrahi işlemler
- Göz kapağı iltihabı
- Yanlış kontakt lens kullanımı
- Sigara tüketimi
- Göz tansiyonu (glokom)
- Klimalı ortamlar
- Güneş, rüzgar, toz ve kir maruziyeti gibi çevresel faktörler
- Hormonal değişimler (hamilelik veya menopoz gibi)
- Sjögren Sendromu
- Tiroid hastalıkları da göz kuruluğuna neden olabilmektedir.
Göz kuruluğu belirtileri nelerdir?
Göz kuruluğu çeşitli belirtilerle kendini gösteren bir rahatsızlıktır. En sık rastlanan göz kuruluğu belirtileri şöyledir:
- Gözlerde yanma batma
- Gözlerde kaşıntı ve kızarıklık
- Rahatsızlık hissi
- Göz ağrısı
- Göze yabancı cisim kaçmış hissi
- Işığa karşı hassasiyet gelişmesi
- Göz kapaklarında yapışıklık
- Gece araç kullanırken zorluk yaşama
- Kuruluğa bağlı gözlerin tahriş olması ve aşırı sulanması
- Bulanık görme
Göz kuruluğu kimlerde görülür?
Göz kuruluğu her yaştan kişiyi etkilese de genellikle 50 yaş üzerindeki hastalarda daha sık izlenmektedir.
- Masa başı işlerde çalışan ve sürekli bilgisayar önüne olan kişiler
- Kontakt lens kullananlar
- Lazerle göz ameliyatı olanlar
- Kadınlarda hamilelik veya menopoz gibi durumlar
- Gözlerini az kırpan kişilerde ortaya çıkma ihtimali daha yüksektir.
Göz kuruluğu nasıl tedavi edilir?
Göz kuruluğu belirtileri olan hastalara tanı amaçlı bazı testler yapılır. Schirmer testi ile gözyaşı miktarı ölçülür; gözyaşı kalitesi ve ayrıca gözyaşı yoğunluk ölçümü gerçekleştirilerek göz kuruluğu ve seviyesi tespit edilebilir.
Göz kuruluğu tedavisinde doktor tarafından verilecek suni gözyaşı damlaları, merhem veya jeller ile gözün nemlendirilmesi sağlanabilir. A vitamini eksikliği mevcutsa bu yönde beslenme uygulanabilir veya takviye kullanılabilir.
Göz damlaları dışında bazı yaşam tarzı değişiklikleri de göz kuruluğunun önüne geçilmesine yardımcı olmaktadır. Önleyici adımlar şöyle sıralanabilir:
- Güneşli günlerde güneş gözlüğü takmak
- Günlük su tüketimine dikkat etmek
- Rüzgarlı ve tozlu havalarda dışarda olmamaya çalışmak
- Gözleri temiz tutmak
- Ekran karşısında sık sık mola vererek gözleri dinlendirmek
- Sık sık göz kırpma
- Evde hava nemlendiricileri kullanmak
- Göz egzersizleri uygulamak
- Kontakt lensleri düzenli olarak değiştirmek ve doğru şekilde kullanmak
- Sağlıklı beslenme düzeni oluşturmak
- Düzenli göz doktoru kontrollerini ihmal etmemek
