Astigmat ve Görme Bozuklukları

Astigmat kornea veya göz merceğinin şekil bozukluğu nedeniyle ortaya çıkan bir kırma kusurudur. Kornea ve lensteki düzensizlikler ışığın göze düzgün şekilde odaklanamamasına yol açar ve bu da görüntü netliğini bozar.

Uzak ve yakın nesnelerin bulanık görülmesi, loş ışıkta okuma zorluğu, göz yorgunluğu, ışık hassasiyeti ve baş ağrısı gibi belirtilerle kendini gösteren astigmatın farklı türleri bulunmaktadır. Astigmat nedeniyle ortaya çıkan görme problemleri optik yöntemler olan gözlük ve kontakt lens kullanımı ile giderilebilmektedir. Bunun yanı sıra astigmat cerrahi yöntemlerle de tedavi edilebilmektedir.

Astigmat nedir?

Gözün kornea ve lens kısımları normalde yuvarlak, orantılı ve düzgün şekillidir. Bu şekil sayesinde gelen ışık gözün içine doğru şekilde odaklanabilir ve net görüntü oluşur. Astigmat ise kornea veya mercek yüzeyindeki düzensizlik nedeniyle ortaya çıkan bir göz kusurudur. Yaygın görülen bir rahatsızlık olan astigmatta şekilsel bozukluk nedeniyle göz ışığı düzgün bir şekilde odaklayamaz ve hastalar bulanık görür.

Astigmat gözdeki düzensizliklerin konumuna ve türüne göre farklı tiplere ayrılmaktadır. Bunlar: Miyop astigmat (basit ve birleşik olarak ikiye ayrılır), Hipermetrop astigmat (basit ve birleşik olarak ikiye ayrılır), Korneal astigmat, Lentiküler astigmat, Karma astigmat, Düzenli astigmat ve Düzensiz astigmat olarak sıralanmaktadır.

Korneal astigmat, kornea yüzeyinin kavisli ve düzensiz bir şekilde olmasına bağlı gelişir.

Lentiküler astigmatta ise göz merceğinin şekli düzensizdir.

Miyopik astigmat durumunda hastada hem astigmat hem de uzağı net görememe olarak tanımlanan miyop vardır.

Hipermetrop astigmat ise hipermetrop (yakını net görememe) ve astigmatın bir arada görüldüğü durumdur.

Karma astigmat halinde ise gözün birinde miyop diğerinde hipermetrop mevcuttur.

Astigmat neden olur?

Astigmat gözün kornea ve mercek (lens) yüzeyinin şekil bozukluğu nedeniyle ortaya çıkan bir kırma kusuru olarak ifade edilir.

Astigmat gelişiminde genetik faktörler de etkilidir. Ailede astigmat öyküsü kişide de astigmat görülme ihtimalini artırmaktadır. Bebeğin anne karnındaki gelişimi esnasında kornea ve lensin yapısında şekil bozuklukları ortaya çıkabilir.

Göz yaralanmaları ve travmalar kornea ve mercek şeklinde düzensizliklere yol açabilir.

Bazı göz ameliyatlarının sonucunda hastada astigmat ortaya çıkabilir.

Keratokonus gibi kornea hastalıkları kornea yapısını bozabilir.

Astigmat belirtileri nelerdir?

Astigmat çocuklarda yaygın görülebilen bir kırma kusurudur. Uzağı görememe ve okuma zorluğu şikayeti çocuklarda astigmat belirtisi olabilmektedir. Astigmat yetişkinlerde de uzak ve yakını net görememe ile kendini gösterebilir.

Kişiden kişiye ve astigmatın türüne göre değişmekle birlikte sık görülen belirtiler şöyledir:

• Hem yakın hem uzak mesafeleri bulanık görme
• Baş ağrısı
• Gece veya loş ışıkta görme kalitesinin düşmesi
• Çift görme
• Göz yorgunluğu
• Işık hassasiyeti
• Şaşılık
• Blefarit (göz kapağı iltihabı)
• Gözün tahriş olması
• Gözde arpacık çıkması
• Çocuklarda göz kayması, başı yana eğme
• Gözü ovuşturma
• Tek gözü kısarak bakma

Göz sağlığı ile ilgili her türlü şikayet son derece önemlidir. Astigmat belirtileri görüldüğünde mutlaka bir göz hekimine başvurularak tanı ve tedavi alınmalıdır.

Astigmat tanısı nasıl konur?

Astigmatizma tanısı göz hekimi tarafından gerçekleştirilen kapsamlı göz muayenesi sonucunda koyulabilir.

Astigmatı teşhis etmek için muayene kapsamında göz tablosu testi, foropter testi, otomatik refraktör testi gibi testler kullanılarak görme keskinliği ölçülür ve kırma kusuru belirlenebilir. Ayrıca keratometre cihazı ile kornea eğrisi ölçülebilmektedir. Yine kornea yüzeyindeki düzensizliklerin tespit edilmesi için kornea topografi tetkiki yapılabilir.

Tanı kesinleştirildikten sonra astigmat tedavisi hastaya özel olarak planlanır.

Astigmat nasıl tedavi edilir?

Astigmatizma tedavisinde farklı yaklaşımlar kullanılmaktadır. Uygulanacak tedavi yöntemi astigmat derecesi ve türüne göre değişmektedir.

• En basit ve yaygın tedavi yöntemlerinin başında gözlük kullanımı Astigmatı düzeltmek için özel olarak tasarlanmış lenslere sahip gözlükler ışığın doğru şekilde retina bölgesine odaklanmasını sağlar ve net görüş elde edilebilir.
• Kontakt lens kullanımı da yine aynı prensiple çalışır. Gözlük takmak istemeyen kişiler için astigmata özel tasarlanmış kontakt lensler mevcuttur. Torik lensler, yumuşak lensler, sert gaz geçirgen lensler ve hibrit kontakt lensler sayesinde hastalar net ve iyi görebilmektedir.
• Ortokeratoloji (Ortho-K) tedavisi ile uyku sırasında takılan özel kontakt lenslerle korneanın şeklinin geçici olarak düzeltilmesi sağlanabilmektedir.
• Gözlük ve lens kullanmak istemeyen veya bu tedavilerden arzu ettiği sonucu alamayan hastalara cerrahi tedavi uygulanabilir. Lazer operasyonları ile kornea yeniden şekillendirilerek astigmat tedavi edilebilmektedir. Astigmat çizdirme tedavisi kapsamında hastaya göre LASIK (Laser-Assisted in Situ Keratomileusis), PRK (Photorefractive Keratectomy), LASEK (Laser Epithelial Keratomileusis) yöntemleri uygulanabilir. Ancak korneanın yeniden şekillendirildiği lazer ameliyatları hamileler ile keratokonus ve glokom (göz tansiyonu) hastaları için uygun değildir.