Göz tansiyonu veya diğer adıyla glokom zamanında tedavi edilmediği takdirde görme kaybına yol açabilen tehlikeli bir hastalıktır. Göz içi basıncının çok fazla olması nedeniyle zamanla optik sinir hasarına yol açan glokom genellikle erken dönemde belirti vermez ve sessiz bir şekilde ilerler. Bununla birlikte göz tansiyonunun en yaygın rastlanan belirtilerinin başında göz ve baş ağrısı, geceleri ışıkların etrafında haleler oluşması ve bulanık görme gelmektedir.
Glokom hastalığının erken tanısında yıllık düzenli göz muayenesi yaptırmak önemli yer tutmaktadır. Kişide henüz glokom belirtileri ortaya çıkmamış olsa bile, rutin muayene sırasında bu hastalık tespit edilebilmekte ve gözde kalıcı hasar oluşmadan tedavi yöntemleriyle kontrol altına alınabilmektedir.
Glokom nedir?
Glokom, göz tansiyonu veya karasu hastalığı olarak da bilinen bir göz hastalığıdır. Göz içi sıvı basıncının optik sinirlere zarar verebilecek kadar yüksek olması glokom olarak ifade edilmektedir.
Glokom 60 yaş sonrasında kalıcı görme kaybına yol açan başlıca nedendir. Göz tansiyonu yavaş seyreden ve erken dönemde fark edilir belirtilere yol açmayan sinsi bir hastalıktır. Görme alanı zaman içinde yavaş yavaş daralır ve tedavi ile kontrol altına alınmadığında görme siniri geri dönüşü mümkün olmayan bir şekilde hasar görür.
Göz tansiyonunun gelişme riski 40 yaş sonrasında artmaktadır. Bu bakımdan hastalığın zamanında teşhis edilebilmesi için glokom belirtileri beklenmeden yılda bir rutin muayene yaptırılmalıdır.
Glokom belirtileri nelerdir?
Glokom hastalığı yavaş ve sinsi ilerler. Şikayetler genellikle hastalığın ileri dönemlerinde ortaya çıkmaktadır.
En yaygın rastlanan glokom belirtileri şöyle sıralanabilir:
- Sabahları artma eğilimi gösteren baş ağrısı
- Ekrana veya televizyona bakarken oluşan göz ağrısı
- Bulanık görme
- Geceleri ışıkların etrafında ışıklı hale oluşması
Göz tansiyonunun ani şekilde yükselmesi sonrasında açı kapanması glokomu ortaya çıkabilir. Bu durumda hastalarda mide bulantısı ve kusma, göz kızarıklığı, şiddetli ağrı ve görme kaybı gibi belirtiler gelişebilir.
Doğuştan glokom olan bebeklerde de gözlerde büyüme, sulanma, korneada bulanıklık ve gözleri kısma gibi belirtiler izlenmektedir.
Glokom neden olur?
Glokomun temel nedenlerinin başında gözdeki aköz hümör verilen sıvının olması gerektiği gibi dışa atılamaması gelir. Normal şartlarda göz içi sıvısı belirli bir hızda üretilir ve aynı hızda dışarı atılır. Bu sıvının dışa atımında bir sorun olduğunda, göz içi basıncı normal seviyenin üstüne çıkar ve bu da glokoma neden olabilir.
Bunun dışında kişide göz tansiyonu gelişme ihtimalini artıran risk faktörleri ise şöyle sıralanabilir:
- Genetik faktörler (ailede glokom öyküsü)
- İleri yaş
- Yüksek göz tansiyonu
- Göz travmaları ve yaralanmalar
- Uzun süreli kortizonalımı
- Diyabet (şeker hastalığı), kalp hastalığı, guatr, hipertansiyongibi hastalıklar
- Göz enfeksiyonları (kronik üveit, iritis vb.)
- Retinadekolmanı
- Göz tümörleri
- Hipermetrop ve miyop derecesinin yüksek olması
- Migren
- İnce yapılı kornea
Glokom nasıl tedavi edilir?
Glokom tedavisi ilaç ve damlalarla, lazer yöntemleriyle ve cerrahi müdahale ile yapılabilmektedir. Tedavide amaç göz tansiyonunu kontrol altına tutarak hastalığın ilerlemesini yavaşlatmak ve görme sinirine ciddi hasar vermesini engellemektir.
Mevcut görme yeteneğini korumaya yönelik tedaviler hastanın durumuna ve hastalığın evresine göre göz doktoru tarafından planlanır.
- İlaç kullanımı göz tansiyonu tedavisinin genellikle ilk adımı olarak kabul edilmektedir. Özellikle erken tanıalmış hastalarda göz tansiyonu ilaç tedavisi ile kontrol altına alınarak görmede olası kayıp Göz damlalarıyla ve bazen de oral ilaçlarla göz içi sıvı üretimi yavaşlatılabilir ve dışarıya atılması kolaylaştırılır. Böylece göz içi basınç azaltılır. İlaç ve damlalar doktor kontrolünde ömür boyu düzenli olarak kullanılmalıdır.
- Lazer tedavileri ilaçların yeterli olmadığı durumlarda ve akut glokom tanılı hastalarda göz tansiyonu krizini engellemek için uygulanır. Hastaya göre tedavide SLT Lazer (Seçici Lazer Trabeküloplasti), YAG Lazer veya Argon Lazer Trabeküloplasti (ALT) yöntemleri kullanılabilir. Lazer tedavileri drenaj sistemini iyileştirerek göz içi sıvının akışını artırmayı ve böylece göz basıncının düşürülmesini hedefler.
- Cerrahi tedavi genellikle ileri evrelerde uygulanır. İlaç ve lazer tedavilerine istenen yanıt alınmadığında trabekülektomi ameliyatı ile gözde sıvının daha rahat dışarı atılabilmesi için yeni drenaj kanalı oluşturulabilir. Trabekülektomi veya diğer cerrahi yöntemlerle başarı sağlanamadığında göz içerisine stent yerleştirilerek göz içi sıvısının tahliyesi sağlanabilir.
Glokom tedavisi kimlere uygulanır?
Glokom tedavisi göz tansiyonu teşhisi konulmuş, göz içi basıncı yüksekliği nedeniyle optik siniri risk altında olan hastalara uygulanır.
- İlaç tedavisi genellikle açık açılı glokom hastaları ile erken evre göz tansiyonu tespit edilenler için uygundur. Ayrıca cerrahi ve lazer tedaviler için uygun olmayan hastalara da ilaç tedavisi verilebilir.
- Lazer tedavileri genellikle ilaç tedavisine yanıt vermeyen hastalar için uygundur. Açık açılı glokom hastalarına ilaç tedavisine ek olarak da uygulanabilir.
- Dar açılı glokom hastalarına, ani basınç artışını engellemek veya acil müdahale edilmesi gereken durumlarda Periferik lazer iridotomi (LPİ) uygulanabilir.
- İlaç ve lazer tedavileriyle başarılı sonuç alınamayan, ileri evre glokom hastalarına ise cerrahi yöntemler uygulanır.
