Gözün doğal lensinin saydam yapısını kaybederek bulanıklaşması katarakt olarak ifade edilmektedir. Çoğunlukla yaşlanma sürecine bağlı olarak gelişen katarakt zamanında tedavi edilmediğinde körlüğe yol açabilmektedir.
Katarakt gözlük, ilaç gibi tedavilerle düzeltilebilen göz hastalıkları arasında yer almaz. Tek tedavisi katarakt cerrahisi ile işlevini yitiren doğal merceğin alınması ve yerine yapay mercek takılmasıdır.
Katarakt ameliyatı özellikle belli bir yaştan sonra en yaygın gerçekleştirilen göz cerrahisi türüdür. Katarakt ameliyatı sayesinde hastaların gözlük ihtiyacı ortadan kalkar ve bozulan görme kalitelerini geri kazanabilirler.
Katarakt nedir?
Göz merceği ışığı retina üzerinde odaklayan şeffaf, saydam bir yapıdır. Göz merceğinin saydamlığını yitirerek bulanık ve opak bir hale gelmesi katarakt olarak tanımlanmaktadır. Genellikle yaşlanmaya bağlı gelişen göz merceğindeki bu opaklaşma sonucu görme bozukluğu ortaya çıkar. Yavaş ilerleyen katarakt tedavi edilmediği takdirde hastanın göz sağlığı gitgide bozulur ve ileri evrede de körlük gelişebilir.
Günümüzde katarakt ameliyatı sayesinde hastalığa bağlı görme problemleri tedavi edilebilmekte; hastalar gözlüksüz görüş şansı elde etmektedir.
Katarakt belirtileri nelerdir?
Katarakta bağlı bildirilen en yaygın hasta şikayetleri görüşte bozulma, bulanıklaşma ve ışık hassasiyetidir.
Katarakt hastalığına işaret eden belirtiler şöyle sıralanabilir:
- Uzak mesafe ve yakın mesafe görüşünde bozulma
- Bulanık görme
- Işık hassasiyeti
- Işık çevresinde çizgiler
- Gece görüşünün azalması
- Sık sık gözlük numarasının değişmesi
- Derinlik hissinde kayıp
- Baş ağrısı
- Renklerde matlaşma, sararıp solma
- Göz yorgunluğu
- Okuma sırasında ışık ihtiyacının artması
- Araç kullanırken zorlanma
Katarakt neden olur?
Katarakt çoğu zaman yaşlanma nedeniyle ortaya çıkar. Kataraktın yaşlanma dışındaki nedenleri ise şöyledir:
- Göz travmaları
- Geçirilmiş bazı göz operasyonları
- Kortizon ve bazı diğer ilaçların uzun süreli kullanımı
- Diyabet (şeker hastalığı)
- Genetik yatkınlık
- Göz iltihapları
- Aşırı güneş maruziyeti
- Doğuştan katarakt
Katarakt ameliyatı yöntemleri nelerdir?
Katarakt ilaçlarla tedavi edilebilen bir hastalık değildir. Göz doktoru tarafından katarakt tanısı koyulan hastaların tedavisi uygun cerrahi yöntemle sağlanır.
Başlıca katarakt ameliyatı yöntemleri şöyle sıralanabilir:
- Fakoemülsifikasyon (FAKO) katarakt tedavisi için en sık kullanılan yöntemdir. İşlem kapsamında kataraktlı lens ultrason dalgaları yardımıyla parçalanarak gözden çıkarılır ve yerine hastanın ihtiyaçlarına göre seçilen yapay göz içi lens yerleştirilir. Enfeksiyon riskinin daha düşük olduğu bu yöntem ayrıca ileride astigmat gelişme ihtimalini da azaltmaktadır.
- Femto-Lazer katarakt ameliyatı FAKO yönteminin daha gelişmiş versiyonudur. Bu yöntemde lazer teknolojisinden de yararlanılır. Lazerle kataraktlı merceğin ön kapsülü açılarak yine lazer yardımıyla parçalanır. Parçalar emildikten sonra yapay lens yerleştirilir.
- Ekstrakapsüler katarakt ameliyatı yöntemi kataraktın büyük ve sert olduğu hastalarda uygulanır. Katarakt lens kapsülünden çıkarılarak yapay lens yerleştirilir. Diğer yöntemlerle kıyaslandığında daha invaziv bir teknik kullanıldığı için iyileşme süresi uzun olabilmektedir.
- İntrakapsüler katarakt ameliyatı günümüzde artık pek tercih edilmeyen eski bir yöntemdir. Bunun nedeni ameliyat sonrası hastaların kalın camlı gözlük kullanmak zorunda kalmasıdır. Bu yöntemde katarakt gözden çıkarılır ancak yerine yapay lens yerleştirilmez.
Katarakt ameliyatı nasıl yapılır?
Katarakt tedavisinde günümüzde en yaygın kullanılan teknik Fakoemülsifikasyon ya da kısaca FAKO yöntemidir. Tercih edilen bir diğer teknik ise Femto Lazer Katarakt Ameliyatıdır.
FAKO yönteminde öncelikle damla veya lokal anestezi ile gözün uyuşması sağlanır. Ardından gözde minimal kesi açılır. Ultrason dalgaları ile opaklaşmış olan lens küçük parçalara ayrılır. Bu parçalar sıvılaştırılarak vakumla temizlenir. Son olarak yapak göz içi mercek doğal merceğin yerine yerleştirilir. Dikiş gerektirmediği, iyileşme süresi hızlı, komplikasyon riski düşük olduğu için tercih edilen modern bir yöntemdir.
Katarakt ameliyatında bir diğer önemli konu ise yapay lens seçimidir. Doktor tarafından yapılan değerlendirme sonrasında hastanın ihtiyaçlarına en uygun lens seçilerek net ve kaliteli bir görüşe kavuşması amaçlanır. Katarakt ameliyatı kapsamında kullanılan lensler şöyledir:
- Tek mesafeye (uzak veya yakın) odaklı olan monofokal lens
- Uzak ve yakın mesafede görüş imkanı sunan multifokal lens
- Akıllı lens olarak da bilinen ve hem uzak hem yakın hem de orta mesafede görmeyi sağlayan trifokal lens
- Astigmatı düzeltmek için tercih edilen torik lens
