Gözyaşı göz yüzeyini nemlendirerek göz sağlığını korurken aynı zamanda göz yüzeyini pürüzsüz hale getirerek net görmeye yardımcı olur. Gözlerin yeterli miktarda gözyaşı üretememesi kuru göz sendromu olarak tanımlanır. Göz kuruluğu olarak da bilinen bu durum gözlerde yanma batma gibi şikayetlere yol açabilir. Tedavi edilmediği takdirde ise daha ciddi göz rahatsızlıklarına zemin oluşturabilir.
Göz kuruluğu yaşlanmadan çevresel faktörlere, hormonal değişimlerden kontakt lens kullanımına, sigara tüketiminden çeşitli ilaçlara kadar birçok farklı nedenle meydana gelebilir. Bazen de farklı hastalıkların belirtisi olarak ortaya çıkabilir. Son yıllarda her yaştan kişide kuru göz sendromu görülme yaygınlığı artmaktadır. Bunun temel nedenlerinin başında ise uzun süreli bilgisayar ve cep telefonu kullanımı gelmektedir.
Kuru göz sendromu bu durumun nedenleri belirlendikten sonra farklı yöntemlerle tedavi edilebilmektedir. Suni gözyaşı damlası, ilaçlar, lazer yöntemi ve çeşitli yaşam tarzı değişiklikleri ile göz kuruluğu çoğu zaman kontrol altına alınabilir
Kuru göz sendromu nedir?
Kuru göz sendromu veya göz kuruluğu göz sağlığı açısından büyük önemi olan gözyaşı üretiminde meydana gelen bozukluklarla ortaya çıkan bir durumdur. Kişinin gözleri nemli tutmak için ihtiyaç duyduğu miktarda gözyaşı üretememesi kuru göz sendromu olarak ifade edilebilir.
Gözyaşı filmindeki bu işlevsel bozukluklar gözlerde yanma, batma, kaşıntı ve rahatsızlık hissi yaratabilir. Gözyaşı eksikliğine yol açan birçok farklı unsur vardır. Kuru göz sendromunun tedavi edilebilmesi için mutlaka detaylı göz muayenesi ve testlerle altta yatan nedenler belirlenmelidir.
Göz kuruluğunun sık rastlanan üç türü vardır:
Aköz sıvı eksikliğine bağlı kuru göz sendromu gözyaşı üretiminin yetersiz oluşuyla ortaya çıkar. Evaporatif kuru göz sendromu gözyaşlarının hızla buharlaşmasına bağlı oluşur. Meibomian bezi disfonksiyonu bu durumun başlıca nedenidir.
Karışık göz kuruluğu ise hem yeterli gözyaşı üretiminin gerçekleşmediği hem de gözyaşının çok hızlı buharlaştığı karma durumu ifade eder.
Kuru göz sendromu belirtileri nelerdir?
Kişide kuru göz sendromuna işaret eden en yaygın belirtiler şu şekilde sıralanabilir:
- Gözde yanma ve batma
- Göz kaşıntısı ve kızarıklık
- Göz ağrısı
- Gözde yorgunluk
- Göze yabancı cisim girmiş hissi
- Gözde rahatsızlık hissi
- Bulanık görme
- Işık hassasiyeti
- Aşırı kuruluk nedenli göz sulanması
Kuru göz sendromu kimlerde görülür?
Göz kuruluğu yetişkinlerde sık rastlanan bir durumdur.
- Hormonal değişimler nedeniyle menopoz sonrası kadınlarda,
- Bilgisayar başında göz kırpma refleksini yapmadan uzun süre geçiren kişilerde,
- Klimanın sürekli çalıştığı, kuru ortamlarda uzun saatler kalanlarda,
- Kontakt lens kullananlarda zaman içinde kuru göz sendromu gelişebilir.
Bununla birlikte göz kuruluğuna yol açan çeşitli hastalık ve durumlar da mevcuttur.
Romatoid artrit hastalığı, tiroit hastalıkları, diyabet (şeker hastalığı), Blefarit (göz kapağı iltihabı), Sjögren sendromu gibi rahatsızlıklar kuru göz sendromuna neden olabilmektedir.
Ayrıca çeşitli ilaçlar da göz kuruluğu gelişiminde rol oynayabilmektedir.
Kuru göz sendromu nasıl tedavi edilir?
Kuru göz sendromu tedavisi gözyaşı üretimini bozan durumların belirlenmesi sonrasında hastaya özel olarak planlanır.
Göz hastalıkları uzmanı tarafından yapılan detaylı muayene sonrasında çeşitli testlerden de faydalanılabilir. Schirmer testi ile gözyaşı üretimi ölçülebilir. Gözyaşı tabakasının ne kadar süre göz yüzeyinde kalabildiğini ölçmek için de fluorescein gözyaşı testi gibi yöntemler kullanılabilir. Kornea topografisi ile de gözyaşı film tabakası değerlendirilebilir.
Yapılan muayene, hasta öyküsünün dinlenmesi, genel sağlık durumunun kontrolü ve testlerin sonuçları ışığında tanı koyulur.
Tedavide kullanılan yöntemler ise şöyledir:
Gözlerin nemlendirilmesi için suni gözyaşı damlaları ve jeller kullanılabilir.
Gözde inflamasyon varsa iltihabı gidermek için damla ve çeşitli ilaçlar reçete edilebilir. Ayrıca omega-3 takviyesi de önerilebilir.
Meibomian Bez Disfonksiyonu olan hastalarda sıcak kompres uygulaması ile göz kapaklarındaki bezlerin tıkanıklığı açılabilir.
Kronik vakalarda gözyaşının gözde daha uzun süre kalmasını sağlamak için gözyaşı kanallarına tıkaç yerleştirilebilir. Gerekli durumlarda gözyaşı boşaltım kanalları lazer ile kapatılabilir.
Lazer tedavisi kuru göz sendromunda sık kullanılmaktadır. IPL tedavisi kapsamında göz çevresindeki deri üzerine yoğun ışık atımları uygulanarak Meibomian bezleri uyarılır.
Düşük seviyeli lazer enerjisi ile göz çevresi ve kirpik diplerindeki bezler uyarılabilir. Böylece bez kanallarındaki tıkanıklıklar açılabilir ve yağ üretimi desteklenir.
Bazı durumlarda özel gözlükler veya koruyucu lensler kullanılması gerekebilir.
Nadiren de olsa diğer tedavilere yanıt vermeyen ve şiddetli vakalarda cerrahi müdahale gerekebilir.
Göz kuruluğu şikayeti olanların bulundukları ortamlarda nemlendirici cihazlar kullanmaları, kuru ve rüzgarlı havalara maruz kalmamaya çalışmaları ve ekran önünde geçirdikleri süreyi kısaltmaları veya sık mola vererek ve göz kırpma alışkanlığı geliştirerek göz sağlıklarını korumaları tavsiye edilmektedir.
