Sarı Nokta Hastalığı Yaşa Bağlı Görme Kaybını Durdurun

Sarı nokta veya diğer adıyla makula dejenerasyonu körlüğe yol açan ilerleyici bir göz hastalığıdır. Genellikle ileri yaşta ortaya çıkan bu durum hastaların yaşam kalitelerini olumsuz etkileyerek okuma, televizyon seyretme ve hatta yüzleri tanıma gibi eylemlerin bile yapılmasını güçleştirebilmektedir.

Sarı nokta hastalığı kuru ve yaş tip olmak üzere ikiye ayrılmaktadır. Kesin bir tedavisi henüz bulunmamakla birlikte günümüzde özellikle erken tanı sonrası çeşitli tıbbi tedavi yöntemleriyle sarı nokta hastalığına bağlı kalıcı görme kaybının önüne geçilebilmektedir.

Sarı nokta hastalığı nedir?

Gözün arkasında yer alan ve görüntüyü optik sinir yoluyla beyne ileten retina bölgesinin en hassas kısmı makula yani sarı nokta olarak adlandırılır. Makuladaki milyonlarca hücre görüntülerin daha net görülmesini sağlamaktadır. Yaşlanma, çevresel etkenler, genetik yatkınlık gibi nedenlerle makula bölgesinde hasar meydana geldiğinde görüntüler bulanıklaşır, nesneler bozuk görülmeye başlar. Bu durum sarı nokta hastalığı olarak tanımlanır. İleri yaşta yaygın görüldüğü için yaşa bağlı makula dejenerasyonu (YBMD) olarak da adlandırılmaktadır.

Sarı nokta hastalığı ilerleyici niteliktedir. Bazen çok yavaş bazense hızlı ilerleyebilir. Erken teşhis ve tedavi hastalığın ilerleyişinin yavaşlatılması ve görme kaybının engellenmesi açısından son derece önemlidir. Çünkü makula dejenerasyonu ileri evrelerde tam körlük de dahil olmak üzere ciddi görme kayıplarına yol açabilmektedir.

Sarı nokta hastalığı iki tipte görülmektedir.

• Kuru tipsarı nokta hastalığı en yaygın rastlanan tiptir. Makula bölgesinin hasar gördüğü ve zamanla inceldiği kuru tip sarı nokta yavaş ilerler. Başlangıçta belirti ve şikayet görülmeyebilir. Ama zamanla görme problemleri ortaya çıkar.
• Yaş tip sarı nokta kuru tipe göre daha az sıklıkta görülmektedir. Retina altında anormal damar oluşumları izlenir. Bu kandamarları sızıntı yaparak makulaya zarar verir. Hızlı ilerleyen yaş tip sarı nokta ani görme kaybına yol açabilir.

Sarı nokta hastalığı neden olur?

Sarı nokta hastalığı makula bölgesinin hasar görmesi nedeniyle ortaya çıkar. Bu duruma yol açan faktörlerin başında yaşlanma gelmektedir. Genetik faktörler, yüksek tansiyon (hipertansiyon), yüksek kolesterol, kalp hastalığı, sigara tüketimi, yetersiz beslenme, güneşin zararlı UV ışınlarına maruziyet, göz travmaları, retina hastalıkları gibi unsurlar da sarı nokta hastalığının gelişiminde rol oynamaktadır. Ayrıca kadınlarda ve gözü açık renkli olanlarda bu hastalık daha sık görülmektedir.

Sarı nokta hastalığı belirtileri nelerdir?

Sarı nokta hastalarının büyük bölümünde kuru tip makula dejenerasyonu görülmektedir. Yavaş ilerleyen bu tip sarı nokta uzun süre belirti vermez. Merkezi görmede bozukluk ortaya çıktıktan sonra fark edilebilir. Yaş tip sarı nokta ise daha hızlı ilerler ve ani görme kayıpları ile kendini gösterebilir.

Sarı nokta hastalığı şu belirtilerle kendini göstermektedir:

• Merkezi görme kaybı
• Bulanık görme
• Renklerin soluk ve cansız görülmesi
• Görme alanında koyu lekeler oluşması
• Işık değişimlerine adapte olamama
• Düz çizgilerin dalgalı, kırık veya çarpık görünmesi
• Detayları algılamada zorluk
• Okuma sırasında kelime ve harflerin yok olması
• Küçük yazıları okumada güçlük
• Objeler arasında renk ve boyut farkı (Tek gözde sarı nokta varsa)
• Ani görme kaybı (yaş tip sarı noktada)

Sarı nokta hastalığı tanısı nasıl konur?

Sarı nokta hastalığında erken teşhis değerlidir. Hastalığın erken dönemde fark edilmesi için özellikle 40 yaş üstü bireylerin yıllık düzenli göz muayenesi yaptırmaları önerilmektedir.

Makula dejenerasyonu tanısı kapsamlı muayene ile koyulabilir. Tanıda farklı yöntemlerden yararlanılır. Özel mikroskopla makula bölgesi incelenir, Optik koherens tomografi (OCT) ile gözün iç yapısı detaylı olarak görüntülenir, Amsler Izgara Testi ile merkezi görüşteki bozulma tespit edilebilir, renk algısı testleri yapılabilir, Fluorescein Anjiografi ile göz damarlarındaki olası anormalliklere ve sızıntılara bakılabilir, İngiliz Harf Tablosu (Snellen Tablosu) Testi ile hastanın görüş netliği belirlenebilir.

Sarı nokta hastalığı nasıl tedavi edilir?

Sarı nokta tedavisi hastalığın tipi ve hastanın şikayetleri ve genel sağlık durumuna göre planlanır. Sarı nokta hastalığını kesin ve kalıcı olarak iyileştiren bir tedavi yoktur. Bununla birlikte çeşitli yöntemlerle hastalığın ilerleyişi yavaşlatılabilir, görme kaybının önüne geçilebilir ve şikayetler azaltılabilir.

Kuru tip makula dejenerasyonu için özel bir tedavi yöntemi bulunmamaktadır. Sağlıklı beslenme ve yaşam tarzında yapılacak bazı değişiklikler ile vitamin (A, C, E vitaminleri) ile çinko ve lutein içeren takviyeler kullanılarak hastalık kontrol altında tutulabilir.

Öte yandan kuru tip sarı noktası olan ve görme yetisi düşük hastalarda cerrahi yöntemle göz içine teleskopik lens yerleştirilebilir. Bu sayede görme alanı belli oranda iyileştirilebilmektedir.

Islak tip sarı nokta hastalığının tedavisi ise göz içi enjeksiyon uygulaması ile yapılmaktadır.  

Anti-Vascular Endothelial Growth Factor (VEGF) ilaçlarının göz içine enjekte edilmesiyle anormal damar büyümesi durdurabilir ve sızıntı azaltılabilir. VEGF uygulaması belli aralıklarla tekrarlanan seanslar şeklinde yapılır.

Bunun yanı sıra fotodinamik tedavi ile anormal büyüme gösteren damarlar yok edilebilir. Bu tedavide önce damarlara ilaç enjekte edilir ardından kızılötesi lazer uygulanarak anormal kan damarları kontrollü şekilde hasarlandırılır.

Sarı nokta hastalığı ömür boyu devam eder bu nedenle düzenli kontrollerle takip edilmelidir.